Müzik üzerine birkaç not...

Müzik üzerine birkaç not...(*)

Faiz Cebiroğlu

faizce@hotmail.com

Șarkılar ve türküler, duygu ile ilgilidir. Șarkı ya da türkü, duyguların dili oluyor.

Müzik, duygularımızı aktif hale getiriyor, uyandırıyor. Davranışlarımızı ve duygularımızı geliştiriyor.

Müzik, özgüven ve kişiliğin gelişiminde de önemli bir araçtır.

Müzik, duyguların dilidir. Duyguların dili dörttür:

Bir: Öfke.

İki: Korku.

Üç: Üzüntü

Dört: Sevinç duygusudur.

Tüm șarkılar, türküler...bununla ilgilidir. Dört duygudur.

Müzik alanında, bu temel noktalardan hareket edilerek, besteler yapılır, yapılıyor. 

Șarkının, türkünün, șiirin içeriǧine göre, besteler yapılıyor.

Müzik dinleme, dans etme veya performans gösterme yoluyla zenginleştirici deneyimler yaratmak için de kullananılan, düzenli, örgütlü ses olan bir sanat biçimidir.

İnsanın müziği algılama, icra etme veya yaratma kapasitesine müzikalite diyoruz.

Müzik, müzikalite aynı zamanda felsefedir. Buna müzik felsefesi deniyor.

Müzik felsefesi, müziğin insan hayatındaki doğası, özü, amacı, değeri ve işlevi hakkında düşünmektir.

Bu bağlamda; müzik estetiği, müziğin içeriği, anlamı ve önemi ile ilgili sorularla ve müziğe ilişkin değerlendirmelerle çalışırken; yaşam ve dünya görüşleri ile ideolojik ve dini inançlarla bağlantılı olarak sıklıkla tartışıldığı için müzik felsefesi bir adım daha ileri gider.

Bu nedenle, müzik estetiği ile müzik felsefesi arasındaki farklılıkların temel olarak müzik felsefesinin, müzik estetiğinden daha geniş ve daha genel perspektiflere yönelmesi gerçeğiyle ilgili olduğu söylenebilir.

Müzik felsefesinin ilk düşünürleri vardır: Pisagor (MÖ 570-500), Platon (MÖ 428-347) ve Aristoteles (MÖ 384-322). Örnek olsun:

PLATON: "Müzik evrene ruh verir, akla kanat verir, ciddiyet çekiciliği verir ve her şeye neşe ve hayat verir."

"Müzik ve ritim, ruhun en gizli yerlerine giden yolu bulur."

Devam ediyorum.

Besteler genellikle, müzikte, ”major” ile ”minor”arasında deǧișiyor. Bu içerikle, melodi süreci: tonasal diziliș, tempo… çaldıǧımız müzik aleti ile dinleyiciye sunuluyor. Müzik, örgütlü ses oluyor.

Müzik bir dildir. Müzik, kendimizi ve birbirimizi anlamamız için çok önemli bir dildir.

Bir müzisyen çaldığında, eserler hayat buluyor ve içine ruh ve beden katıyor. Ses aslında üçüncü sırada ilk sırada gelir. Eserin ruhu müzisyenin bedeninden ve ruhundan sesle  iletiliyor. 

Müziğe aşina olduğunuzda, bestecileri ve müzisyenleri "seslerinden" tanıyabiliyoruz.

"Ses" duygusu, müzikalitedir. İnsanların müzikal yetenekleri ve yetenekleri farklıdır. 

Ama hepimizin müzikalitesi var. Tıpkı insanları düşündüğümüz gibi biz de müzikal insanlarız. Müzikalite - "ses" duygumuz - basitçe müziği anladığımız anlamına gelir.

Müzik aracılığıyla birbirimize yaklaşmaya ve birlikte olmaya çalıştığımızın bir ifadesidir. 

Müzik hareketlerinde kendimizi, birbirimizi  tanırız. 

Başkalarının da bizim gibi insanlar olduğunu anlıyoruz. Kendimizde sahip olduğumuz hassasiyetin başkalarında da bulunduğunu hissediyoruz.

Monoton, tek yönlü bir ezgide insan, hemen konsartrasyonu kaybeder ve müzik odağından uzaklaşır.

Bu, birinci noktadır.

İki: Beste yapılmadan önce, șarkının, türkünün ya da bestelenecek șiirin bizlerde yaratmıș olduǧu duygu, nasıl bir duygudur? Bu duygunun dıșarıya yansıması nasıl oluyor? Yüzümüze ve tüm vücudumuza etkisi, yansıması nasıl oluyor?

Bu temel noktalar da göz önüne alınarak, melodinin haritası çıkarılıyor. Beste yapılıyor.

Bu durum, tüm sanat türleri için de geçerlidir. Opera, tiyatro, resim, heykel ve tüm sanat türleri için geçerlidir.

Üç: Türkiye’de, yukardaki belirlemeler doǧrultusunda, ne yazık ki, müzik yoktur. 

Müzik var da, șarkıların, türkülerin, șiirlerin içeriǧine uygun müzik yoktur.  

Ruhi Su, Ufuk  Karakoç ve bazı opera sanatçılarını ayrı tutarsak, Türkiye’de bu anlamda müzik yoktur. 

Türkiye’de, iç güdülerle ortaya çıkan, ”major” ile ”minor” karıșımından olușan, tabir caiz ise ”müzik” vardır.

Dört: Yalnız Türkiye’de değil, tüm Orta Doğu’da, müzik islamlaştı. Çölleşti.

Kulaklar, ezan sesleri ile doldu. Böylesi bir coğrafyada müzik  üretmek, dinlemek ve sevmek,  ’umut vahaları’nda, tekrar “yeni insan” olmayı gerektiriyor.

Notlarımı bitiriyorum.

Herkes türkü söyleyebilir. Önemli olan, güzel türkü söylemektir. Güzel türkü söylemek, sanattır. Bu da, müzik ve ses eğitimi gerektiriyor. 

Evet, müzik, insanlık tarihinin tüm kültürlerini temsil eden evrensel bir dildir.

Müzik, örgütlü bir sestir.

Müzik , duyguların dilidir…

---- -----

(*) Gençliğimde tanıdığım Ruhi Su vesilesi ile bu yazıyı yazdım.

Kültürel yabancılaşma ve insan…

Faiz Cebiroğlu

faizce@hotmail.com

Kapitalizm ve emperyalizmde, kültür sözkonusu olunca, kültürden değil, yabancılaşan ve insanlardan uzaklaşan ”kültürden” söz etmek gerekiyor. Zira, kapitalist / emperyalist sistem, insan oğlunun topyekûn yabancılaştığı bir sistem oluyor.  Bu düzende kurban olan insan, kültürden, yani yarattığı tüm değerlenden uzaklaşıyor. İnsanoğlu, çalıştığı, işlediği ve yarattığı tüm norm ve değerler, kendisi için ”yabancı” oluyor.

Nedenleri vardır.

Kültürel uzaklaşmayı doğuran nedenler vardır. En temeli, metadır; özel mülk sahipleri için üretilen metadır.

Kapitalist / emperyalist sistemde meta,  insanların  esir alınması demektir.  Pazarlarda satılmak için üretilen meta, her şeyimizi, en başta,  kültürümüzü esir alıyor, satıyor. Kültür, bu sistemde, bir meta halini alıyor. Bu sistemde insan, ”meta – para” ilişkisi çerçevesinde,  bir insanın, bir başka insan tarafından “kurban” edilmesi,  demek oluyor. Kültürel uzaklaşma, budur. Bunun ipuçlarını veriyorum.

Kültürel uzaklaşma, insan yaşamının tüm cephelerinde kendini gösteriyor. Büyük bir sabırla ve beceri ile yaratılan tüm norm ve değerler, kapitalist / emperyalist ”meta üretimi” ve ”sermaye ihracı” düzeninde yok ediliyor. Yok edilen hem üretim, hem de insan psikolojisidir. Bu düzende, üreten insan için karmaşıklık, kuşku, yaşamın anlamsızlığı gibi acılı duygular hep içte duruyor. Sistemin de istediği budur. Sistemin istediği, kültürüne yabancılaşan ve uzak duran insan tipidir. Yani, sürü olmaktır. Kültürel yabancılaşma, insanın sürüye dönüşmesi, böylesi sistemlerde var oluyor.

Doğrudur; kültürel yabancılaşma,  böylesi düzenlerde vardır ve var oluyor. Ama böylesi düzenlerde, kültürel uzaklaşmaya başkaldıran insan da vardır. İnsan mücadele eden bir varlık olarak, böylesi sistemlere karşı hep mücadele etmiştir. Kültürel yabancılaşmaya hep baş kaldırmıştır. İnsan evrim tarihi budur. Bu tarihte, insan mücadelesi hiç durmamıştır. Durmaz.

Mücadele,  durmaz. Toplum, durmaz. İnsan, mücadele etmekten hiç durmaz. Durmuyor. İnsanların esir alındığı sisteme karşı, niteliksel sıçramalar yapan, devrimci insan hep vardır. Olmuştur.  Olacaktır.  Devrimci insan, dün sömürgeciliğe karşı mücadele etti ve ediyor; bugün de, sosyalist meta üretimin bilinciyle hareket eden mücadeleci insane,  ortakça bir düzen istiyor. Bu mu, şudur:

Bir: Birbirimizi sömürerek, yaratılan değerlere el koymak yoktur.

İki: Hem birey olarak, hem de toplumsal olarak  metamız ortaktır.

Üç: Metamız planlı,  tüm toplum içindir.

Dört: Ortakça üretimin sonucu olan kültürümüz, yaratmak, yaratmak ve yaratmaktır.

Evet….Kültürel yabancılaşma, böylesi bir felsefe ile, bu felsefenin yarattığı insan ile yok edilebilir, edilecektir. Umudumuz budur.  

Umudumuz, insandadır. İnsanoğlu, en zor koşullarda ve umulmadık zamanlarda, niteliksel sıçramalar göstermiştir.

Umudumuz, mücadele bayrağını elinde dik tutan insandadır. Böylesi insanlar vardır. Bugün, kültürel yabancılaşmaya mücadele eden insanlar vardır. Her ülkede vardır. ”meta-para” ilişkisinin yarattığı, kültüründen ve kimliğinden uzaklaştırdığı insan, ”ortakça” bir düzen kurmanın mücadelesini veriyor. Verecektir.

Mücadele durmaz. Toplum durmaz. İnsan da, mücadele etmekten de durmaz.

Ne mutlu kültürel yabancılaşmaya karşı mücadele edene.

Ne mutlu tarihine ve değerlerine sahip çıkana.

Ne mutlu, ortakça düzeni kuracak  insana.

Anaokulların Önemi

Faiz Cebiroḡlu
faizce@hotmail.com

Pedagojide, çocuk gelişiminde, çocuk yuvalarının ( Anaokulların ) önemi nedir? Bu yazı, bu soruya, kısaca, yanıt verme yazısıdır.

Pedagoji ve çocuk gelişimi derken, çocuḡun, topyekûn, çok yönlü gelişiminden, bahsediyoruz. Topyekün gelişim: Bireysel çok yönlü gelişim, sosyal yeterlilik, dilsel gelişim, vücut ve hareket, doḡa ve doḡadaki olgular,  kültürel ifade tarzı ve deḡerler anlaşılır. Tüm bu eḡitimsel müfredat, daha küçükken, anaokullarında öḡretilir. Anaokullarında başlayan bu temel basamak, çocuḡun topyekün gelişiminde anahtar rol oynar. Bu açıdan, çocuk yuvaları yani anaokulları önemlidir diyoruz. Önemlidir çünkü:

1) Çocuklar, anaokullarında oyun oynarlar. Oyunda çocuklar, fantezi (hayal gücü) ve düşüncelerini geliştirirler. Çocuklar oynarlar. Oynamayı severler. Oyun sürecinde, oyun arkadaşları ile hikayeler yaratırlar. Bu esnada çıkan farklılıklar ve ihtilafları ele alır ve birlikte çözmeye çalışırlar.

2) Anaokullarında çocuklar, ortak faaliyetlere katılırlar. Çocuklar, çocuk arkadaşları ile yetişkinlerle birlekte öğrenir ve kendilerini geliştirirler. Sosyal birliktelikler ve diyalog, hem ihtilafları çözme, hem de demokratik süreçleri öğrenme  deneyimi kazandırır.

3) Anaokullarında çocuklara, hikayeler anlatılır, hikayeler okunur. Birlikte şarkılar söylenir. Bu faaliyetler ile, çocuğun dilsel gelişimi güçlenir. Çocuk, duygularını, düşüncelerini ve başkalarıyla iletişim kurmayı öğrenir.

4) Anaokullarında çocuklar, vücutlarını kullanır, zıplar ve  dans ederler. Çocuklar, dünyayı, vücudunu ve duyularını kullanarak öğrenmeğe çalışırlar. Devinimsel beceriler, çocuğun özgevini, konsantrasyon yeteneği ve fiziksel rahatlığını ilerletir, teşvik eder.

5) Anaokullarında çocuklar geziye, orman yürüyüşüne çıkarlar. Doğa,  beden ve duyguları motive eder. Doğa, doğasal yaşam, çocuğun merakını ve doğadaki tüm sırları öğrenmesine vesile olur. Bu da çocuğun, doğa ve çevre sorumluluğunu geliştirir.

6) Anaokullarında çocuklar, resim yaparlar. Çocuklar çizdikleri resim ile, düşünce ve duygularını ifade ederler. Sanat ve kültür deneyimleri, çocuklara ilham verir, yaratıcılıklarını ve kendileri için yeni şeyler yaratma yeteneklerini geliştirir.

Evet… Anaokulları, çocuk gelişiminde önemlidir. Çocuḡun çok yönlü gelişimi burada, anaokullarında atılıyor ve gelişiyor.

Tüm demokratik toplumlarda, pedagoji yani çocuk yetiştirme sanatı, kreş ve anaokullarda başlıyor.

Çocuklarımıza sahip çıkalım. Anaokulların önemini kavrayalım.

Topyekün gelişen çocuklara inanıyorum. Bu yüzden umutluyum. Çok yönlü gelişen çocuklara inanıyorum. Bu yüzden de mutluyum.